2024-cü il üzrə Nobel İqtisadiyyat Mükafatı MIT professorları Daron Acemoğlu və Simon Johnson ilə Çikaqo Universiteti professoru James Robinson-a verildi. Onların tədqiqatları iqtisadi inkişafın əsas səbəblərindən biri kimi sosial və siyasi institutların rolunu analiz edərək, fərqli ölkələrdəki rifah fərqlərinin səbəblərini araşdırır. Bu alimlər göstərmişlər ki, sabit iqtisadi institutlar olmadan uzunmüddətli iqtisadi inkişaf və firavanlıq mümkün olmur, həmçinin bərabərsizlik və yoxsulluq problemlərinin kökü də institutlardakı zəifliklərlə bağlıdır.
Acemoğlu və həmkarları tərəfindən təqdim edilən yanaşma, xüsusilə Avropa müstəmləkəçiliyinin müxtəlif ölkələrdəki təsirlərini analiz edərək, iqtisadi sistemlərin necə formalaşdığını və institusional davamlılığın iqtisadi inkişafa necə təsir etdiyini təhlil edir. Onlar bu institutların dəyişməsi və yaxşılaşdırılması üçün effektiv siyasətlərin necə tətbiq edilə biləcəyini də nəzərdən keçirirlər ki, bu da inkişaf edən ölkələr üçün dəyərli bir bələdçi rolunu oynayır.
Bu araşdırmalar, xüsusilə inkişaf etməkdə olan ölkələr üçün geniş tətbiq sahəsi olan nəzəri alətlər təqdim edərək, hökumətlərin və beynəlxalq təşkilatların iqtisadi siyasət hazırlamalarında ciddi təsir göstərmişdir. Nəticə olaraq, bu alimlərin işləri iqtisadi və siyasi institutların iqtisadi rifah üzərindəki təsirlərini daha dərindən başa düşmək üçün əhəmiyyətli bir irəliləyiş hesab olunur.
