Burkina Faso, Qərbi Afrikada yerləşən bir ölkədir və zəngin tarixi, mədəniyyəti, təbii sərvətləri və həyatın çətin şəraitinə baxmayaraq, mübariz və qürurlu bir xalqla tanınır. Burkina Faso, əvvəllər “Üst Volta” adı ilə tanınırdı və 1984-cü ildə indiki adını alıb. “Burkina Faso” adı, yerli Mosi xalqının dilində “ dürüstlük və işıq yeri” anlamına gəlir. Ölkə, təbii sərvətləri və kənd təsərrüfatı sektoruna güvənir, lakin siyasi və sosial çətinliklərlə də üzləşir.
Coğrafiya və İqlim:
Burkina Faso, Qərbi Afrikada yerləşir və qonşu ölkələri Mali, Niger, Benin, Togo, Gana və Fildişi Sahili ilə sərhəd təşkil edir. Ərazisi təxminən 272,967 kvadrat kilometrdir, bu da onu Afrikanın orta ölçülü ölkələrindən biri edir. Coğrafi olaraq, Burkina Faso düzənliklərdən ibarət olsa da, dağlıq əraziləri də vardır, xüsusilə ölkənin qərbindəki Léraba bölgəsi.
İqlimi əsasən tropikdir, amma çox quru və yarımsəhra şəraiti də mövcuddur. Cənubda tropik yağış meşələri var, lakin ölkənin digər hissələrində quraqlıq və az yağış alır. İyun ilə sentyabr arasında yağışlı mövsüm, oktyabr ilə may arasında isə quru mövsüm yaşanır. Yağışlı mövsüm qısa olsa da, bu dövr ərzində əkinçilik fəaliyyətləri üçün vacibdir.
Tarix:
Burkina Faso, qədim dövrlərdə müxtəlif etnik qrupların yaşadığı bir bölgə olub. Bu torpaqlarda Mosi, Fulani, Bobo və digər yerli xalqların qədim dövrlərdə izləri mövcuddur. Fransızlar bu ərazini 19-cu əsrdə koloniyalaşdırdılar və 1919-cu ildə ölkə Fransanın müstəmləkəsi oldu. 1960-cı ildə ölkə müstəqilliyini qazandı və “Üst Volta” adı altında dövlət quruldu.
Üst Volta adını alandan sonra, ölkə Fransadan müstəqil olaraq inkişaf etməyə başladı, lakin siyasi sabitlik və iqtisadi çətinliklər buradakı hökuməti daim sarsıtdı. 1983-cü ildə, ölkə tarixində əhəmiyyətli bir dəyişiklik oldu: kapitan Thomas Sankara hakimiyyətə gəldi. Sankara, ölkənin adını dəyişdirdi və “Burkina Faso” adını mənimsədi. O, sosial və iqtisadi inqilablar həyata keçirərək ölkəni müstəqil və inkişaf etmiş bir cəmiyyətə çevirmək üçün cəsur addımlar atdı, lakin 1987-ci ildə vəfat etdi.
Siyasi Struktur və Hökumət:
Burkina Faso, prezidentlik sistemi ilə idarə olunur. Prezident həm dövlət başçısı, həm də hökumətin rəhbəridir. Prezidentin seçilməsi xalqın ümumi seçkisi ilə həyata keçirilir və bu, beş ildən bir təkrarlanır. Ölkədə çoxpartiyalı siyasi sistem mövcuddur, lakin uzun illər ərzində siyasi sabitlik bəzən pozulmuşdur. Həmçinin, ölkədə bir çox sosial və siyasi hərəkatlar, xüsusən də yerli xalqın iqtisadi və sosial rifahını yaxşılaşdırmaq üçün fəaliyyət göstərir.
2014-cü ildə Burkina Faso-da prezident Blaise Compaoré-nin uzun illər hakimiyyətdə olmasına son qoyan kütləvi etirazlar baş verdi. Etirazçılar, prezidentin daha bir müddət üçün səlahiyyətini uzatmağı planlaşdırmasına qarşı çıxırdılar. Bu hadisə ölkədə böyük siyasi dəyişikliklərə səbəb oldu və Compaoré istefa etdi. Bu, Burkına Fasoda bir siyasi dönüş nöqtəsi oldu və xalqın siyasi səhnəyə daha çox təsir etməsi ilə nəticələndi. 2015-ci ildə keçid dövrü və yeni seçkilər keçirildi, bu da demokratik inkişaf yolunda bir addım oldu.
İqtisadiyyat:
Burkina Faso-nun iqtisadiyyatı əsasən kənd təsərrüfatına bağlıdır. Ölkədə istehsal olunan əsas məhsullar arasında pambıq, mısır, buğda, düyü, şəkər çuğunduru və yağlı toxumlar yer alır. Kənd təsərrüfatı sektoru, əhalinin çox hissəsi üçün iş imkanı yaradır. Bununla yanaşı, ökənin mineral sərvətləri də iqtisadiyyatın vacib bir hissəsini təşkil edir, xüsusilə qızıl mədənçiliyi sahəsində böyük inkişaf müşahidə edilir. Burkina Faso, Afrikada ən böyük qızıl istehsal edən ölkələrdən biri halına gəlib.
Əlavə olaraq, ölkə minerallar və xammal tədarükü ilə məşhurdur. Buna baxmayaraq, Burkina Faso hələ də çox yüksək işsizlik və yoxsulluq səviyyələri ilə üzləşir. Sosial bərabərsizliklər və qeyri-bərabər gəlir bölgüsü bu ölkədə ciddi problemlər yaratmaqda davam edir.
Təhsil və Sağlamlıq:
Burkina Faso-nun təhsil sistemi, 1960-cı illərdən bəri inkişaf etməyə başlamışdır, lakin ölkə hələ də təhsil sahəsində bəzi çətinliklərlə üzləşir. Bu çətinliklər arasında məktəbə davamiyyətin aşağı səviyyədə olması, infrastruktur çatışmazlığı və yüksək analfabetizm nisbətləri mövcuddur. Dövlətin təhsilə böyük sərmayə qoyması və beynəlxalq təşkilatlarla əməkdaşlıq etməsi sayəsində, son illərdə təhsil sektorunda müəyyən inkişaflar əldə edilmişdir.
Sağlamlıq sahəsində də ciddi inkişaflar mövcuddur, lakin ölkə hələ də əhalisinin çoxunun əsas tibbi xidmətlərə çıxışı olmayan bir vəziyyətdədir. Ülkədə ciddi epidemiyalar və xəstəliklər, o cümlədən malyariya və hepatit kimi xəstəliklər yayılmışdır. HIV/AIDS infeksiyası da Burkinada böyük bir problemdir və buna qarşı mübarizə aparmaq üçün müxtəlif beynəlxalq təşəbbüslər mövcuddur.
Mədəniyyət:
Burkina Faso mədəniyyəti, çoxsaylı etnik qrupların bir arada yaşaması nəticəsində zəngin və müxtəlifdir. Ölkə, öz mədəni irsi ilə fəxr edir və geniş musiqi, rəqs, sənət və ədəbiyyat ənənələrinə malikdir. Müsəlmanlar, xristianlar və ənənəvi dinləri izləyən insanlar ölkədə birgə yaşayır və müxtəlif dini bayramlar ölkənin gündəlik həyatının bir hissəsidir.
Burkina Fasoda, zəngin ənənəvi sənətkarlıq, xüsusilə əl işi və keramika, məşhurdur. Rəqs və musiqi ənənələri ölkənin mədəniyyətini formalaşdırır və ölkə daxilində çox sayda festival keçirilir. Burkinanın milli musiqi növləri arasında “balafon” və “djembe” kimi alətlərlə ifa edilən ənənəvi musiqi formaları yer alır.
Nəticə:
Burkina Faso, iqtisadiyyat, təhsil, səhiyyə və siyasi sahələrdə bir çox çətinliklərə qarşı mübarizə aparan bir ölkədir. Lakin, zəngin mədəniyyəti, dinamik əhalisi və gələcəyə ümidi ilə bu ölkə, Afrikadakı digər inkişaf etməkdə olan dövlətlər üçün əhəmiyyətli bir nümunə təşkil edir. Ölkənin sabitləşmə və inkişaf yolunda qarşısında hələ çox iş olsa da, Burkina Faso gələcəkdə daha güclü və inkişaf etmiş bir cəmiyyətə çevrilə bilər.
