Vyetnam (Vyetnam Xalq Respublikası), Cənub-Şərqi Asiyada yerləşən və zəngin tarixə, mədəniyyətə və təbii gözəlliklərə sahib olan bir ölkədir. Sərhədləri, şimalda Çin, qərbdə Laos və Kamboca, cənubda isə Sakit okean ilə əhatə olunur. Vyetnam həmçinin ölkənin iqtisadi və sosial inkişafında mühüm bir rol oynayır. Tarix boyu müxtəlif mədəniyyətlərə ev sahibliyi edən bu ölkə, son illərdə böyük bir iqtisadi yüksəliş yaşayaraq dünya miqyasında tanınmış bir iqtisadiyyat yaratmışdır.
Coğrafiya və İqlim
Vyetnam, Şərqi Asiyada yerləşir və çox sayda dağlar, vadilər, çaylar və sahil xətləri ilə zəngindir. Ölkənin ərazisi 331,210 kvadrat kilometrdir və dünyanın ən uzun sahil xəttinə sahib olan ölkələrdən biridir. Sahil xətti təxminən 3,000 kilometrdir və Cənubi Çin Dənizinə sərhəddir. Vyetnam, həmçinin çoxsaylı dağ silsilələri ilə tanınır. Şimalda “Annam Dağları” yer alır, bu dağlar ölkənin şimalını cənubdan ayırır.
İqlimi tropikdir və ölkənin şimalı subtropik iqlim şəraitinə malikdir. Vyetnamın şimal hissəsində ılıman, cənub hissəsində isə daha isti və rütubətli iqlim hakimdir. Havanın rütubəti çox yüksəkdir və il ərzində yağışlar tez-tez baş verir. Yağışlı mövsüm maydan oktyabradək davam edir, qış mövsümü isə daha quru və sərindir.
Tarix
Vyetnamın tarixi minilliklərə gedib çıxır və bu ölkə uzun müddət müxtəlif xalqların və imperiyaların təsiri altında olmuşdur. Vyetnamın erkən dövrü, MÖ 3-cü əsrə qədər gedib çıxır və burada erkən Vyetnam mədəniyyətləri inkişaf etmişdir.
- Çin İmperiyası (MÖ 111 – 938): Vyetnam tarixinin ən uzun müddətini təşkil edən dövr Çin hökmdarlarının müstəmləkəsi altında keçdi. Bu dövr ərzində Vyetnam mədəniyyəti Çin təsirinə məruz qaldı, lakin yerli xalq müxtəlif zamanlarda müstəqilliklərini bərpa etmək üçün mübarizə apardı.
- Vyetnamın Müstəqilliyi və Feodalizm Dövrü (938 – 1858): 938-ci ildə Vyetnam Çin üzərində qələbə çaldı və öz müstəqilliyini bərpa etdi. Bu dövrdə Vyetnamda müxtəlif feodal dövlətlər və sülalələr idarə etdi.
- Fransız Koloniyası (1858 – 1954): 19-cu əsrin ortalarında Fransızlar Vyetnamı işğal edərək onu Fransız İndokinanına qatdılar. Fransızlar bu dövrdə Vyetnamın iqtisadiyyatını zənginləşdirdilər, lakin yerli əhali üçün çox çətin bir dövr oldu.
- Fransızlara qarşı mübarizə və Vyetnamın azadlığı (1945 – 1954): 1945-ci ildə Ho Şi Min rəhbərliyindəki Vyetnamın kommunist qüvvələri Fransızlara qarşı mübarizəyə başladılar. Bu mübarizə 1954-cü ildə Dien Bien Phu döyüşündə Fransızların məğlubiyyəti ilə nəticələndi və Vyetnam müstəqilliyini qazandı.
- Vyetnam Müharibəsi (1955 – 1975): Vyetnam müharibəsi, kommunist Vyetnam Şimalı ilə kapitalist Cənubi Vyetnam arasında gedən və ABŞ-ın müdaxiləsi ilə daha da mürəkkəbləşən bir münaqişə idi. Bu müharibə, həm daxili, həm də beynəlxalq səviyyədə böyük bir dağıntıya səbəb oldu və 1975-ci ildə Şimali Vyetnamın qalibiyyəti ilə sona çatdı. Vyetnamın cənubu və şimalı birləşdirildi və Vyetnam Xalq Respublikası yarandı.
Siyasi Sistem
Vyetnam, bir partiyalı kommunist respublikadır. Bu ölkənin hakimiyyəti yalnız Vyetnam Kommunist Partiyası tərəfindən idarə olunur. 1975-ci ildən bəri, bu partiya ölkənin bütün siyasi və iqtisadi məsələlərinə rəhbərlik edir. Vyetnamın prezidenti, baş nazir və digər yüksək səlahiyyətli şəxslər partiyanın rəhbərliyi tərəfindən təyin olunur.
Vyetnamda çox partiyalı sistem olmadığı üçün ölkə əslində bir partiyalı dövlət olaraq fəaliyyət göstərir. Dövlətin rəhbərləri partiyanın yüksək səlahiyyətli üzvləridir. Prezident dövlətin başçısıdır, lakin baş nazir hökumətin icraedici rəhbəridir.
İqtisadiyyat
Vyetnam, son illərdə sürətlə inkişaf edən iqtisadiyyatına malikdir. Kommunist idarəetmə dövründə planlı iqtisadiyyat tətbiq edildikdən sonra, 1986-cı ildən başlayaraq iqtisadiyyat açıq bazar iqtisadiyyatına doğru yönəldi. Bu dövrün əvvəlində tətbiq edilən Doi Moi (yenilənmə) siyasəti ölkəni iqtisadi yenidənqurma yoluna qoydu.
İqtisadiyyatın əsas sahələri kənd təsərrüfatı, istehsal, xidmətlər və ticarət sahələridir. Vyetnamın kənd təsərrüfatı, əsasən düyü, tərəvəz, meyvə və qəhvə istehsalına yönəlib. Vyetnam dünyada ən böyük qəhvə ixracatçılarından biridir. Ölkə, eyni zamanda tekstil və elektronika istehsalında da böyük bir mərkəzə çevrilib.
Vyetnamın iqtisadiyyatı son illərdə sürətlə böyümüş və dünya ticarətində mühüm yer tutmuşdur. Xüsusilə, Asiya iqtisadiyyatları arasında ən sürətli böyüyən ölkələrdən biri olmuşdur. Ticarət əlaqələri genişlənmiş və ölkə xarici investisiyaları cəlb etməyə davam edir.
Mədəniyyət və Sosial Həyat
Vyetnamın mədəniyyəti, ölkənin zəngin tarixindən və müxtəlif etnik qrupların təsirindən formalaşıb. Vyetnam xalqı, xüsusilə mətbəxi, sənətləri və adət-ənənələri ilə tanınır. Vyetnam mətbəxi çox zəngin və müxtəlifdir, burada düyü əsas qida maddəsidir və müxtəlif növ yeməklər, o cümlədən pho (şorba), banh mi (sandviç), goi cuon (çiy tərəvəz və ətlərdən hazırlanan dolma) çox məşhurdur.
Bununla yanaşı, Vyetnamda musiqi və rəqs də mühüm yer tutur. Vyetnamın ənənəvi musiqisi və rəqsləri mədəni irs olaraq qorunur, amma müasir dövrdə pop musiqi və film sənayesi də böyük bir inkişaf yolu keçmişdir.
Vyetnamda təhsil sisteminə çox böyük əhəmiyyət verilir. Dövlət, təhsil sahəsində ciddi sərmayələr qoyur və gənc nəsil təhsilin əhəmiyyətini yaxşı başa düşür. Ölkədə çox sayda təhsil müəssisələri mövcuddur, o cümlədən beynəlxalq məktəblər və universitetlər.
Turizm
Vyetnam, gözəl təbiət mənzərələri, tarixi yerləri və mədəniyyəti ilə məşhurdur. Bu ölkə, həm daxili, həm də xarici turistlər üçün çox cazibədardır. Halong Körfəzi, Sapa Dağları, Phong Nha-Kẻ Bàng Milli Parkı və Hoi An şəhəri kimi yerlər, Vyetnamın məşhur turistik məkanlarındandır.
Vyetnamın sahil xətləri, tropik çimərliklər və təbii abidələr də turistləri cəlb edən digər ərazilərdir. Ölkədə turizm sektoru sürətlə inkişaf edir və bu, iqtisadiyyata mühüm töhfə verir.
Sonuç
Vyetnam, zəngin tarixi, mədəniyyəti və təbii gözəllikləri ilə tanınan bir ölkədir. Son illərdə əldə etdiyi iqtisadi uğurlar və sosial inkişafla dünya səhnəsində önəmli bir yer tutan Vyetnam, həmçinin yüksək təhsil və turizm sahəsində də böyük irəliləyişlər əldə edib. Bu ölkə, gələcəkdə Asiya və dünya iqtisadiyyatında daha da əhəmiyyətli bir rola sahib olma yolundadır.
