2022 Nobel Mükafatı Təkamülçü Antropoloq Svante Pääboya Neandertal Genomunun tapdığına görə verildi.
2022-ci il Fiziologiya və Tibb üzrə Nobel Mükafatı təkamülçü antropoloq Svante Paboya verilib. Pääbonun ən mühüm elmi nailiyyətlərindən biri o idi ki, o, 40.000 illik sümüklərdən DNT-ni təcrid etməyə və insanların ən yaxın yaşayan əmiuşağı olan (lakin “müasir insanlar” deyil) Neandertalların genomlarının ardıcıllığına nail olub.
Bu genomun nəşri, 1856-cı ildə Alman karxanasında Neandertal qalıqlarının tapılmasından bəri paleontoloqları çaşdıran sualların ilk genetik tədqiqini həyata keçirməyə imkan verdi: Bu erkən insanlar müasir insanlarla necə əlaqəli idi və onları nə ilə fərqləndirdi? Maks Plank Assosiasiyasının prezidenti Martin Stratmann Pääbo haqqında deyir:
Onların işi müasir insanların təkamül tarixi haqqında anlayışımızda inqilab etdi. Məsələn, Svante Pääbo, neandertalların və digər nəsli kəsilmiş hominidlərin müasir insanların əcdadlarına mühüm töhfələr verdiyini göstərdi.
Svante Pääbo Uppsala Universitetində Misirologiya və Tibb üzrə təhsil alıb. İmmunologiya üzrə doktorluq dissertasiyası zamanı o, qədim Misir mumiyalarından DNT-nin günümüzə qədər yaşaya biləcəyini göstərdi və bununla da o dövrdə yüksəlişdə olan paleogenetik tədqiqatlar sahəsinin qabaqcılı kimi peşəkar şöhrət qazandı. Paleogenetiklər qədim orqanizmlərin genomlarını öyrənir və təkamülün gedişatı haqqında nəticə çıxarırlar.
Doktorluqdan sonra Pääbo Kaliforniya Universitetində, Berklidə təkamülçü bioloq Allan Wilsonun komandasında çalışdı. 1990-cı ildən Münhendəki Lüdviq Maksimilian Universitetində öz laboratoriyasına rəhbərlik etmişdir. 1997-ci ildə Pääbo Leypsiqdə yeni yaradılmış Maks Plank Təkamül Antropologiya İnstitutunun beş direktorundan biri oldu və bu gün də burada fəaliyyətini davam etdirir.
